Trần Bá Dương - từ anh công nhân đến chủ tịch Thaco Trường Hải .

Trần Bá Dương ông vua ô tô Việt Nam khi nhỏ là một cậu bé nghèo , cha mất sớm để lại bầy con nheo nhóc cho người mẹ tần tảo . Ông phải phụ mẹ đi bán rau ngoài chợ trong những ngày tháng mà đất nước còn chiến tranh .

Mặc dù nghèo khó , mẹ của ông vẫn cố gắng chắt chiu từng đồng cho ông ăn học . Năm 1983 ông tốt nghiệp Đại Học Bách Khoa Sài Gòn , ở cái tuổi 23 và cái thời kinh tế còn lạc hậu ông cũng có cái tấm bằng đại học vắt lưng . Sau khi ra trường , ông lang thang tìm việc làm , và cuối cùng ông tìm được việc trong một xưởng sửa ô tô ở Đồng Nai . Đã là thợ thì phải lăn lê bò toài dưới gầm xe , ông làm đủ thứ việc trong xưởng không từ thứ gì , mình mẩy bê bết dầu mỡ , rồi từ một anh công nhân anh trở thành quản đốc phân xưởng .

Sau này hỏi lại tại sao lại chọn làm một anh thợ sửa xe trong khi cũng có tấm bằng đại học , một thứ khá quý hiếm ở thời điểm đó thì ông trả lời vì nom thấy các ông thợ ở trong xưởng vẫn còn đỡ khổ hơn những người bên ngoài .

Ông kể lại , khi mới vào làm ông phải đi vét mỡ bò , vì dầu mỡ khi ấy con đắt đỏ , ít mỡ bò dính lại trong thùng cũng phải vét để tận dụng sau này .

Ông Dương chọn điểm xuất phát là một công nhân sửa ô tô
( ảnh minh hoạ )

Tuy là lính mới , nhưng vì được ăn học đầy đủ , có kiến thức nền vững chắc , ông đưa ra dự án : chuyển đổi tay lái ngược . Vốn là để chỉnh lại các dòng xe đã qua sử dụng của các nước có hệ thống luật giao thông theo kiểu Anh quốc . Dự án đó được Bộ Giao Thông Vận Tải chấp nhận , công ty giao cho ông Dương một tổ sửa chữa lưu động , khoán hết cho ông Dương , từ đó ông có điều kiện tích luỹ và phát huy khả năng của mình .

Năm 1997 , tức là sau 14 năm làm việc cho xưởng ô tô , ông Dương nhận thấy nền kinh tế nay đã sáng sủa hơn trước rất nhiều , trước mắt lại là cột mốc năm 2000 thời của sự mở cửa hội nhập . Thế nên ông xin tách ra làm riêng , thành lập công ty Trách nhiệm hữu hạn Ô Tô Trường Hải với một ước mơ cháy bỏng là sẽ cho ra đời những sản phẩm ô tô mang thương hiệu Việt Nam .

Thực ra công ty của ông lúc ban đầu là một cái xưởng sửa chữa ô tô . Vốn luyến chỉ khoảng 800 triệu ( thời giá trước 2000) nhưng được cái có một số lượng anh em công nhân lành nghề . Đó là cái cơ sở để Trường Hải phát triển sau này .

Trường Hải của ông Dương cung cấp cho khách hàng dịch vụ sử chữa uy tín , ông xây dựng công ty trên nền tảng của sự uy tín , nhờ đó mà ông luôn có một lượng khách hàng thường xuyên gắn bó . Vài năm sau xưởng của ông chuyển sang lắp ráp . Ô Tô do Trường Hải lắp ráp được nhiều người đón nhận , công ty của ông có thu nhập và có đầu ra , mọi chuyện từ từ sáng cửa dần ...

Năm 2000 , Trường Hải mở xưởng láp ráp xe tải hạng nhẹ mang thương hiệu KIA . Sản phẩm chưa làm xong mà đơn đặt hàng đã đầy .

Có uy tín , có thị phần . Từ chổ lắp ráp xe tải . Trường Hải tham gia làm dòng xe du lịch . Từ dòng xe KIA , Thaco , Kinglong .... ông Dương đã đưa Trường Hải trở thành một doanh nghiệp tư nhân vốn 100% nước ngoài đầu tiên lắp ráp và sản xuất xe du lịch .

Xe của Trường Hải được đón nhận và được thử thách , một cách tự nhiên , Trường Hải lấy được niềm tin của người dùng trong nước , họ vốn là những người có kiến thức về xe , cứ thế mà thương hiệu Thaco Trường Hải ngày càng to lớn ...

Trường Hải đã vượt qua các sóng gió ban đầu , khoảng thời gian đầu của Trường Hải gắn bó với khu công nghiệp Biên Hoà . Tuy nhiên , không hài lòng với những gì đã có , ông Dương muốn vươn xa hơn nữa . năm 2003 , ông cho dời Trường Hải về khu kinh tế Chu Lai , ở đây Chính phủ cho phép thực thi hàng loạt các chính sách của khu kinh tế mở với nhiều ưu đãi . Nhận thấy thịnh tình của các lãnh đạo tỉnh mong muốn kêu gọi đầu tư vào Chu Lai , Dương quyết định dời hẳn Trường Hải về Chu Lai .

Chu Lai toạ lạc tải Quảng Nam , cái vùng đất cày trên sỏi đá này hồi sinh mạnh mẽ sau khi Trường Hải được dời về đây . Tháng 10/2003 , Khu liên hợp sản xuất và lắp ráp ô tô Trường Hải - Chu Lai chính thức đi vào hoạt động . Những chiếc ô tô đầu tiên được ra đời và với tỷ lệ nội địa hoá ngày càng cao . Hiện nay , cứ mỗi năm sản lượng mà khu liên hợp này tung ra thị trường là khoảng trên 100.000 chiếc xe mang thương hiệu Thaco . Năm 2016 vừa qua , sản lượng là 120.000 chiếc xe , tiêu thụ trong nước 100.000 chiếc . Sau gần 20 năm thành lập và phát triển , Thaco đã chiếm hơn 40% thị trường ô tô trong nước , xứng danh là tập đoàn ô tô lớn nhất Việt Nam .

Khu phức hợp Chu Lai - Trường Hải
nhìn từ trên cao

Về các khoảng đóng góp xã hội , Thaco Trường Hải cũng được xem là một ông lớn tầm cỡ . Trường Hải đã biến khu công nghiệp Chu Lai trở thành 1 đại bản doanh cho ngành công nghiệp ô tô thật sự của cả nước . Khu liên hợp sản xuất Chu Lai - Trường Hải với diện tích 600ha , đã mang trong nó đến tận 23 công ty và nhà máy trực thuộc , 2 tàu biển và 1 trường cao đẳng Nghề Chu Lai- Trường Hải chuyên đào tạo nhân lực cho ngành ô tô . Khoảng nộp ngân sách của Trường Hải cũng khổng lồ không kém : 20.000 tỷ đồng , trong đó 15.000 tỷ đồng nộp cho ngân sách của Quảng Nôm :) .

Trường Hải sau nhiều năm phát triển , đã có thể đứng ở vị thế có thể bắt tay với một ông lớn ô tô Hàn Quốc : Huyndai , hãng ô tô đứng thứ 5 trên thế giới . Cùng nhau cho ra lò dòng xe du lịch giường nằm độc đáo , cải biên cách đi xe truyền thống và được đặt tên là Thaco Mobihome , tỷ lệ nội địa hoá lên đến 50% cao nhất Việt Nam hiện nay , dòng xe này chiếm đến 95% thị phần , một kỷ lục chưa từng có tại Việt Nam .

Dòng xe du lịch giường nằm do Trường Hải lắp ráp

Lúc được hỏi khi nào thì ông sẽ cho ra lò một chiếc xe Made in Việt Nam . Ông cười bảo , chuyện đó không khó , sản xuất ra thì được đấy nhưng mà bán ra thị trường thì lại không được vì nó còn phải cạnh tranh với các dòng xe của các hãng ô tô danh tiếng khác có chất lượng và giá cả phải chăng hơn ( nghe giống câu chuyện của chiếc điện thoại B phone quá nhỉ ) . Mà vì sao lại thế , là tại vì nhu cầu của người dân trong nước quá bé , nếu xây dựng một phân xưởng chuyên sản xuất ra dòng xe của riêng Việt Nam mà sản lượng chỉ vài ngàn chiếc thì không đủ để hạ giá thành sản phẩm xuống , cũng không đủ nguồn thu để cải tiến kỹ thuật cho chiếc xe đó .

Vì thế chiến lược của Trường Hải là thâm nhập vào chuổi cung ứng giá trị toàn cầu , nói đơn giản có nghĩa là dòng xe nào đang bán chạy trên thị trường , họ có nhu cầu lắp ráp ở VN thì Trường Hải sẽ lắp ráp , sau đó Trường Hải nội địa hoá dần chiếc xe đó lên 50-60% , thế thì 1 chiếc xe bán ra thị trường với thương hiệu của Huyndai chẳng hạn , Trường Hải sẽ thu về một món tiền trong đó . Và cứ thế mà làm ... không đua đòi sáng tạo ra chiếc xe Made in Việt Nam để rồi đắp chiếu như Vinaxuki .

Tháng 6  năm 2016 , tạp chí Forbes Việt Nam đưa ra 40 thương hiệu hàng đầu Việt Nam , Thaco đứng ở vị trí 14 . Ghi nhận sự thành công của một doanh nghiệp khởi đầu từ việc nhập xe về bán , rồi nhận lắp ráp xe , rồi lại mở rộng qua sản xuất linh kiện cho xe ...Hiện nay bên cạnh các xe du lịch mang thương hiệu Huyndai , Mazda , Peugeot . Trường Hải còn lắp ráp và sản xuất ra dòng xe tải và xe buýt mang thương hiệu Thaco .

Đó là một chặng đường 20 năm , Hành trình từ một anh công nhân mang tên Trần Bá Dương tới chức vị chủ tịch tập đoàn sản xuất xe ô tô hàng đầu Việt Nam . Một con đường lắm chông gai , đầy thử thách nhưng cũng không thiếu mật ngọt của sự thành công . Mãi mãi một tinh thần kỹ sư , làm ăn theo phong cách kỹ sư , lấy chất lượng làm đầu , lấy uy tín làm rường cột . Đáng để chúng ta suy ngẫm và học hỏi biết bao về con người này .
                                                        
                                                       
                                                                    Nguồn tham khảo : Phan Thế Hải